Armoede
Wist je dat één op vijf Belgen arm is? Dat is ontzettend veel! En onder die mensen in armoede zijn er ook veel kinderen.
Maar wat is dat eigenlijk ‘arm zijn’? Waarom is er zoveel armoede in Afrika? Wat kunnen we doen om armoede aan te pakken? In dit dossier gaan we op zoek naar oorzaken én oplossingen.
Een leven in armoede
Wat is dat ‘arm zijn’? In de eerste plaats betekent het dat je weinig geld hebt. Te weinig om een normaal leven op te bouwen. Arme mensen hebben weinig of geen geld voor extraatjes zoals het kopen van een cadeautje of het maken van een leuke uitstap. Armoede kan heel erge vormen aannemen. Sommige mensen zijn zo arm dat ze honger lijden en ziek worden.
Oorzaken
Armoede kent vele oorzaken. Op sommige plaatsen is er weinig rijkdom aanwezig en is het heel erg moeilijk om een job en dus een inkomen te vinden. Veel hangt ook af van in welk gezin je opgroeit. Kinderen die in een rijk gezin geboren worden, hebben vaak meerdere streepjes voor. Ze kunnen naar de beste scholen en universiteiten gaan en nemen deel aan naschoolse activiteiten waar ze veel uit leren. Als arme moet je veel meer knokken in het leven.
Pech
Armoede is vaak ook een verhaal van pech. Sommige mensen verliezen hun job of worden zwaar ziek, en geraken zo in armoede. De overheid in België probeert oplossingen te bieden voor de pechvogels in onze samenleving. Mensen die hun job verliezen, kunnen bijvoorbeeld een vervangingsinkomen krijgen. Zieke mensen kunnen dan weer beroep doen op goedkope gezondheidszorg.
Studeer en werk je rijk
Je best doen op school is een belangrijke
voorwaarde om niet in armoede te verzeilen.
Wie een goed vak leert, maakt meer kans op
werk en dus een inkomen.
Hoe langer je studeert, hoe meer kans je
maakt op een job waarbij je goed verdient.
Mensen die na hun middelbare studies nog
naar de hogeschool of universiteit gaan,
komen in aanmerking voor jobs die beter
verdienen dan mensen die enkel een diploma
middelbaar onderwijs hebben.
Vind jij dit eerlijk?
Door ergens heel goed in te zijn, kan je veel verdienen. Denk maar aan topvoetballers, beroemde kunstenaars, topchirurgen, ambachtslui … Als ander mensen ervoor willen betalen natuurlijk.
Gat in je hand
Even belangrijk als geld verdienen, is om er goed mee om te gaan. Ken jij de betekenis van ‘een gat in zijn hand hebben’? Of je nu veel of weinig verdient, het is altijd goed om (een beetje) geld te sparen. Door geld te sparen kan je later grotere aankopen doen. Een spaarpotje is ook altijd goed wanneer je voor onverwachte kosten komt te staan. Sommige mensen laten zich makkelijk verleiden door schreeuwerige reclames en geven al het geld dat ze hebben direct uit. In dat geval is het goed om eens in en uit te ademen en jezelf enkele vragen te stellen: Heb ik dit echt wel nodig? Kan ik mijn geld niet beter aan iets anders geven? Ga ik er geen spijt van krijgen? Zowel rijke als arme mensen kunnen ‘een gat in hun hand’ hebben. Bij rijke mensen is dat niet zo erg, bij arme mensen zijn de gevolgen erger.
Verslaving
Sommige mensen zijn arm omdat ze met een verslaving kampen. Ze geven bijna al hun geld aan één ding. Dat ding is meestal niet al te goed voor hen. Je hebt mensen die verslaafd zijn aan alcohol, drugs, gokken … Het is niet moeilijk om in te zien dat al die dingen niet goed voor je zijn. Maar als je verslaafd bent aan iets, is het niet zo makkelijk om daar van af te geraken. Mensen met een verslaving hebben hulp nodig.
Daklozen
Hoe komt het dat er in een rijk land zoals België nog daklozen zijn? Elke dakloze heeft zijn eigen verhaal. Vaak zijn ze alles kwijtgeraakt. Niet enkel het dak boven hun hoofd, maar ook het contact met vrienden en familie. Veel daklozen hebben ook een verslavingsverhaal.
Vluchtelingen
Het is het nieuwsverhaal van de laatste jaren: de grote toestroom van vluchtelingen uit het Midden-Oosten naar Europa. Het gaat vooral om Syriërs, Irakezen en Afghanen. In die landen heerst er al jaren oorlog. Voor veel mensen is het onmogelijk om er te (over)leven. Ze hebben geen andere keuze dan op de vlucht te gaan. België is net als veel andere landen solidair met deze mensen. Ze worden opgevangen in centra tot ze een wettelijke verblijfsstatuut krijgen. Niet iedereen mag hier blijven, sommigen worden teruggestuurd. Voor de vluchtelingen is het niet vanzelfsprekend om hier een nieuw leven op te bouwen. Ze zijn al heel triest om wat er in hun geboorteland gebeurt. Ze moeten een nieuwe taal leren en werk vinden. Dat laatste is ook niet zo makkelijk aangezien hun diploma’s in België vaak niet erkend worden.
Armoede in ontwikkelingslanden
Congo, Liberia, Zimbabwe, Burundi, Malawi … De armste landen van de wereld zijn te vinden op het werelddeel Afrika. Dat komt doordat Afrika altijd een zeer wisselvallig klimaat heeft gehad. Mensen leefden er lang als eenvoudige landbouwers. Vroeger gebeurde het al te vaak dat oogsten mislukten. Daardoor kon een hongersnood uitbreken en stierven veel mensen. Door wetenschappelijke ontdekkingen wordt dit risico steeds vaker beperkt. Maar er is nog meer. Europa heeft in de 19de en 20ste eeuw Afrika gekoloniseerd. Simpelweg betekent dat, dat ze met schepen en een klein leger naar Afrika trokken en zeiden: “Wij zijn vanaf nu de baas hier.” Doordat de Europeanen veel betere wapens hadden, lukte dat redelijk makkelijk. De European plunderen grote delen van Afrika leeg. De Afrikanen lieten zich echter niet kennen. Zij wilden zelf beslissen over hun leven. In de jaren zestig van vorige eeuw kwamen ze in opstand. De Afrikaanse landen werden één na één onafhankelijk. Ze kregen een eigen bestuur.
Licht aan de horizon
Niet dat dan alle problemen daarmee van de baan zijn. Oorlog, ziektes en slechte leiders die geld bedoeld voor de gewone mensen in hun eigen zakken stoppen, zorgen ervoor dat Afrika nog steeds veel armoede kent. Maar er is ook vooruitgang. Door samenwerking tussen verschillende landen worden ziektes teruggedrongen en vermindert de armoede. Toch is er nog een hele weg te gaan.
Solidaire steentjes
Armoede is een probleem zowel dichtbij als ver van ons bed. Ook jij kan je steentje bijdragen aan de strijd tegen armoede.
- Koop eerlijke producten
Niet alle producten, van eten tot speelgoed, zijn even duurzaam. Soms komen ze uit landen waar de mensen niet goed betaald worden, waardoor ze in armoede blijven. Daarom heb je ook Fair Trade producten. Van deze producten weet je 100% zeker dat de makers ervan een eerlijk loon krijgen. - Draag zorg voor het milieu
Ons milieu staat onder druk, dat kon je al lezen in het vorig dossier ‘Energie’. Door het gebruik van slechte brandstoffen warmt onze aarde onnatuurlijk snel op. Dit zorgt voor een klimaat dat heel snel verandert. Op sommige plaatsen wordt de grond droog en onvruchtbaar, op andere zijn er veel overstromingen. Het zijn vaak arme mensen die hier de dupe van zijn. - Betaal (als je volwassen bent) je belastingen
Iedereen die werkt betaalt belastingen. Een groot deel van het loon (zowat de helft in België) dat mensen verdienen gaat naar de overheid. Die betaalt met dat geld allerhande dingen die goed zijn voor iedereen zoals onderwijs of gezondheidszorg. Belastinggeld wordt ook direct ingezet voor armoedebestrijding. Sommige mensen en bedrijven doen er echter alles aan om weinig of geen belastingen te betalen. Dat is uiteraard niet erg solidair. - Steun een organisatie.
Je kan een beetje van je zakgeld, of later van je loon, afstaan aan organisaties die armoede bestrijden, in België en/of in de hele wereld. - Ga over tot actie
Je kan ook zelf de handen uit de mouwen steken. Heel veel Belgen zijn vrijwilliger bij een vereniging die het leven van een bepaalde groep mensen (of dieren, of het milieu …) wil verbeteren. Je kan zelf een actie organiseren (met je klas niet-confessionele zedenleer bijvoorbeeld!) om geld op te halen voor een goed doel.Solidair zijn met iemand wil zeggen dat je die persoon steunt uit een gevoel van verbondenheid. Vrijzinnig-humanisten vinden dat iedereen ter wereld recht heeft op een menswaardig bestaan. Ze zijn solidair met alle mensen.