fakkel

fakkeltjes.be

  1. Digitale planeet
  2. Dossiers

De dood

De dood is een beetje een akelig thema. Meeste mensen zwijgen er dan ook liever over. Toch valt er heel wat over te zeggen. Dat ontdek je in dit dossier.

(c) deMens.nu

Doodnormaal

Sterven is het proces dat voorafgaat aan de dood. Het is de laatste fase van het leven. Alles wat leeft, gaat ooit dood. Zo werkt de natuur. Er is geen enkel leven dat oneindig duurt. En dat hoef ook niet. Levende dingen hebben namelijk als eigenschap dat ze zich vermenigvuldigen. Mensen en andere dieren planten zich voort. Bloemen rekenen dan weer op bijen of de wind om hun zaden te verspreiden. Doodgaan is eigenlijk een beetje ruimte maken voor nieuw, fris leven.

Een goede dood

Oude mensen gaan dood wanneer hun lichaam versleten is. Dat sterven ze een natuurlijke dood. Meeste ouderen overlijden in de winter, van januari tot en met maart. Mensen zijn soms verbazend goed in het beïnvloeden van het tijdstip van hun sterven. Dat doen ze met hun wilskracht. Voor velen zijn de feestdagen in december een mijlpaal. Die willen ze nog meemaken. Zo zien ze familie en vrienden nog een laatste keer. De verjaardag is nog zo’n mijlpaal. Drie maand voor hun verjaardag sterven er minder mensen dan erna.

Spreekwoord: “Aan alle goede dingen komt een einde.” Wat vind jij?

Doodjammer

Maar soms gaan ook niet zo oude mensen dood. Door een auto-ongeluk of een zware ziekte bijvoorbeeld. “Waarom moest die nu dood? Hij (of zij) was nog veel te jong!” Het is een zin die vaak gezegd wordt. Niemand ‘moet’ dood, soms gebeurt het gewoon. Het leven heeft mooie, maar helaas ook minder mooie momenten. Het leven voelt niet altijd even eerlijk aan.

Kiezen voor de dood

Veel mensen denken wel eens aan de dood. In erg moeilijke tijden vragen sommigen zich zelfs af: zou het niet beter zijn dat ik er gewoon niet meer ben? De meeste mensen komen er gelukkig terug bovenop, zelfs al kennen ze veel tegenslag. Mensen zijn heel weerbaar. Maar er zijn ook mensen die kiezen voor de dood. Ze zien het leven niet meer zitten omdat ze zwaar lijden. Bijvoorbeeld omdat ze hun geheugen verliezen of omdat ze zich al te vaak ongelukkig voelen. Mensen die in overleg met een dokter voor de dood kiezen plegen euthanasie (= Grieks voor ‘goede dood’) . Sinds 2014 kunnen in België ook minderjarigen kiezen voor de dood, als ze zwaar ziek zijn en ondraaglijk lijden. België en Nederland zijn de enige landen in de wereld waar dit kan.

Afscheid nemen

Op de begrafenis wordt er afscheid genomen van de overledene. Er worden teksten voorgelezen en muziek gespeeld. Daarna wordt meestal de kist of urne begraven. Het eindigt met ‘de koffietafel’. De familieleden en vrienden eten een hapje, terwijl ze herinneringen ophalen over de overledene.

Heb jij al eens een begrafenis meegemaakt? Hoe vond je dat?

In ons land krijgen de doden een graf met een grafsteen. Het lijk wordt gewassen en geplaatst in een doodskist. Een alternatief is dat de dode wordt gecremeerd. Cremeren betekent dat de overledene in een oven wordt verbrand. Van het lijk blijft dan alleen nog wat as over. Het stoffelijk overschot krijgt ook een graf of wordt ergens uitgestrooid. Soms krijgt de urne met as gewoon een plekje in huis.

Anders kan ook

Elke cultuur heeft zo haar eigen rituelen om mensen te begraven. Rituelen zijn méér dan een opeenvolging van vreemde gebruiken. Ze helpen om je leven te ordenen. Bij een afscheidsritueel leer je bepaalde gevoelens zoals pijn en verdriet een plaats geven. Vaak gebeuren rituelen in groep. Zo vinden mensen steun bij elkaar.

Rijke Vikingen werden op hun schip (drakkar) gelegd. Vervolgens stak men het schip in brand en liet men het afvaren. Zo maakte de dode Viking zijn laatste reis, op weg naar het hiernamaals (Walhalla).

Egyptenaren werden begraven met heel wat persoonlijke spulletjes. Zo zouden ze zich niet vervelen in het hiernamaals. De rijksten onder hen werden begraven als mummie. Ingewanden werden er via de neus uitgehaald (inderdaad: jakkes) waarna het lijk enkele weken in een zoutbad werd gelegd om beter te bewaren. Tenslotte werd het lichaam gewassen en gewikkeld in linnen doeken.

In sommige landen is er geen verdriet als iemand doodgaat, maar net een groot feest! Feestpret is het bij de Yanomami uit het Zuid-Amerikaanse regenwoud. De Yanomami kleden zich als krijgers. Ze dragen pruiken van witte dons, terwijl ze dansen. De as van de overledene vermengen ze met gemalen botten in de soep. Familie en vrienden smullen ervan.

Rouw

Na de dood van iemand breekt er een periode van rouw aan voor de nabestaanden. Rouw is de periode waarin je leert omgaan met je verdriet. Dat verdriet is er omdat je de overledene mist. Rouw is altijd iets persoonlijk. Iedereen rouwt op zijn of haar eigen manier en neemt daar de tijd voor die nodig is. Rouwen kan je op verschillende manieren doen. Door het ophalen van herinneringen met familie of vrienden. Of door het bezoeken van de begraafplaats bijvoorbeeld.

Anders kan ook: Sommige hindoes hebben een zeer bijzondere manier om te rouwen. Tien dagen scheren de mannen hun baard niet en dragen de vrouwen niets van make-up. Er wordt voedsel geofferd. Op de tiende dag keert men terug naar het normale leven door een ritueel bad en een gezamenlijke maaltijd. Filosofische vraag: Zou het niet leuk zijn mocht iedereen zijn eigen begrafenis kunnen meemaken?

Na de dood

Maar wat met de overledene zelf? Mensen uit verschillende tijden en culturen hebben gezocht naar iets dat doorgaat als het lichaam stopt met leven. Een mens zou bijvoorbeeld een ziel hebben die eeuwig blijft verder bestaan.
Waarom zoeken mensen eigenlijk naar een ‘iets’ na dood? Eén reden is dat ze de dood een akelig idee vinden. Dat kan toch niet, dat alles plots gedaan is? Het is ook een manier om om te gaan met een moeilijk verlies. Dan is het makkelijker om te denken: ze zullen nu wel op een betere plaats zijn. Maar eigenlijk hebben we geen enkele reden om er vanuit te gaan dat er iets zou zijn na de dood. En eigenlijk, moet dat wel?

Leuze: Maar één leven? Stel niet teveel uit, leef je dromen na en pluk de dag!

terug naar boven